Przy okazji kupna mieszkania często słyszy się o umowie przedwstępnej.
- Co to jest umowa przedwstępna?
- Na co zwrócić uwagę zawierając umowę przedwstępną?
- Czy umowa przedwstępna musi mieć formę aktu notarialnego?
- Co powinna zawierać taka umowa?
- Co to jest zadatek?
Definicja umowy przedwstępnej
Zacznijmy od wyjaśnienia definicji umowy przedwstępnej. Zgodnie z ustawą Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93 z późn. zm.,) umowa przedwstępna to taka, w której jedna ze stron lub obie strony zobowiązują się do zawarcia w przyszłości oznaczonej umowy (umowy przyrzeczonej). Istotą umowy przedwstępnej jest zobowiązanie do zawarcia w przyszłości umowy, której istotne postanowienia będą określone w umowie przedwstępnej.
Wyjaśnijmy to na przykładzie. Ktoś chce sprzedać na rynku wtórnym mieszkanie, które otrzymał w darowiźnie. Aby uniknąć wysokiego podatku, formalnie może je sprzedać dopiero za kilka miesięcy. Jeśli właściciel mieszkania dzisiaj deklaruje chęć jego sprzedaży, możemy z wyprzedzeniem umówić się na jego sprzedaż, określić cenę zakupu oraz termin sprzedaży. Aby zabezpieczyć się, że do transakcji faktycznie dojdzie, można zawrzeć umowę przedwstępną, w której aktualny właściciel zobowiąże się do sprzedaży mieszkania nabywcy, a nabywca – do jego zakupu. W umowie przedwstępnej musi zostać określona dokładna cena sprzedaży i najlepiej termin zawarcia umowy właściwej.
Forma umowy przedwstępnej
Umowa przedwstępna kupna – sprzedaży mieszkania może być zawarta w dowolnej formie. Polskie prawo nie wymusza sporządzenia umowy w formie aktu notarialnego. Jednakże, w sytuacji gdy jedna ze stron uchyla się od zawarcia umowy przyrzeczonej, sposób sporządzenia umowy przedwstępnej ma ogromne znaczenie.
Zawarcie umowy przedwstępnej w formie aktu notarialnego daje stronie zainteresowanej zawarciem umowy właściwej uprawnienie do dochodzenia zawarcia umowy przyrzeczonej, a nawet przymusowego doprowadzenie do zawarcia umowy właściwej, jeżeli druga strona uchyla się od tego.
Gdy umowa zawarta była bez udziału notariusza stronie zainteresowanej zawarciem umowy sprzedaży przysługuje tylko roszczenie o zapłatę odszkodowania, i to jedynie w zakresie szkody, jaką poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy przyrzeczonej.
Oczywiście dla zawarcia umowy właściwej sprzedaży nieruchomości konieczna jest forma aktu notarialnego.
Termin zawarcia umowy przyrzeczonej
Termin ten powinien zostać oznaczony możliwie precyzyjnie, najlepiej przez wskazanie konkretnej daty lub określenie daty granicznej zawarcia umowy przyrzeczonej. Co prawda określenie terminu zawarcia umowy przyrzeczonej nie jest obowiązkowe, ale w praktyce, jeżeli druga strona uchyla się od zawarcia umowy przyrzeczonej, ułatwia to dochodzenie roszczeń z niej wynikających. Jeżeli termin nie został oznaczony w umowie przedwstępnej, umowa przyrzeczona powinna być zawarta w odpowiednim terminie wyznaczonym przez stronę uprawnioną do żądania jej zawarcia. Jeżeli obie strony są uprawnione do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej i każda z nich wyznaczyła inny termin, strony wiąże termin wyznaczony przez stronę, która wcześniej złożyła stosowne oświadczenie. Istotne jest, że nie można żądać zawarcia umowy przyrzeczonej, jeżeli w ciągu roku od zawarcia umowy przedwstępnej strony nie wyznaczą terminu do jej zawarcia.
Zadatek
Aby zyskać dodatkową pewność, że druga strona nie wycofa się z umowy przedwstępnej, warto wprowadzić jeszcze jeden element motywujący do prawidłowego jej wykonania. Takim czynnikiem będzie zadatek, który kupujący wręcza sprzedającemu przy zawarciu umowy przedwstępnej. Zadatek może być dowolnej wysokości, powinien być ustalony na takim poziomie, aby sprzedający dobrze rozważył ewentualne wycofanie się z umowy.
Wyjaśnijmy to na przykładzie. Załóżmy, że kupujący wręcza sprzedającemu zadatek w określonej wysokości. Jeśli sprzedający wycofa się z umowy, wtedy kupujący powinien otrzymać zadatek w podwójnej wysokości. Jeśli to kupujący wycofa się z umowy, sprzedający go zatrzymuje.
Jeśli natomiast dojdzie do zawarcia umowy sprzedaży zgodnie z postanowieniami umowy przedwstępnej, zadatek zostaje zaliczony na poczet ceny sprzedaży.